- Άγιοι Δέκα
- I
Μάρτυρες των οποίων τη μνήμη τιμά η Ανατ. Ορθόδοξη Εκκλησία στις 23 Δεκεμβρίου. Μαρτύρησαν κατά τον διωγμό του Δεκίου στη Γόρτυνα της Κρήτης το 250. Από αυτούς πήρε το όνομά του το χωριό Ά.Δ. και o βυζαντινός ναός που χτίστηκε στη θέση που μαρτύρησαν ή, πιο πιθανόν, στη θέση που τάφηκαν. Ήταν και οι δέκα Κρητικοί, πέντε από τη Γόρτυνα (Θεόβουλος, Σατορνίνος, Εύπορος, Γελάσιος και Ευνικιανός), δύο από το Ηράκλειο (Πόμπιος και Ευάρεστος), ένας από την Κνωσό (Ζωτικός), ένας από την Κυδωνία (Βασιλείδης) και ένας από τον Πάνορμο (Αγαθόπους). Οι Ά.Δ. αποκεφαλίστηκαν το 250 μ.Χ. στη θέση Αλώνι της Γόρτυνας, επειδή αρνήθηκαν να θυσιάσουν στους εθνικούς θεούς και να απαρνηθούν τη νέα τους θρησκεία. Αναφέρεται ότι o πάπας της Ρώμης Παύλος ή ο αρχιεπίσκοπος Γόρτυνας Παύλος διέταξε την ανακομιδή των οστών στο χριστιανικό νεκροταφείο της πόλης.IIΟνομασία δύο οικισμών.1. Ημιορεινός οικισμός (υψόμ. 150 μ., 481 κάτ.) της Κέρκυρας. Βρίσκεται στα νοτιοδυτικά παράλια και κοντά στην πόλη της Κέρκυρας. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Αχιλλείων.2. Ημιορεινός οικισμός (υψόμ. 170 μ., 796 κάτ.) στην πρώην επαρχία Καινούργιου του νομού Ηρακλείου. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Γόρτυνας. Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της πεδιάδας της Μεσαράς σε εύφορη περιοχή. Είναι παλιό χωριό με βυζαντινή εκκλησία, της Αγίας Λίμνης, όπου βρίσκονται και οι τάφοι των Αγίων Δέκα, Κρητών μαρτύρων κατά τους διωγμούς του Δεκίου (250 μ.Χ.).
Dictionary of Greek. 2013.